Artrose: Een complexe gewrichtsaandoening – geen slijtage

Uw gewrichten voelen stijf aan, bewegen is pijnlijk en simpele handelingen als lopen of traplopen kosten moeite. Dit zijn signalen die kunnen wijzen op artrose, de meest voorkomende gewrichtsaandoening in Nederland. Vaak wordt artrose nog gezien als ‘slijtage’, maar dat is een achterhaald en misleidend beeld. Artrose is géén slijtage van het gewricht, maar een chronische, metabole aandoening waarbij laaggradige ontsteking een belangrijke rol speelt.

Wat is artrose?

Bij artrose verandert de kwaliteit van het kraakbeen in een gewricht. Dit kraakbeen werkt normaal als een schokdemper en zorgt ervoor dat botten soepel over elkaar glijden. Bij artrose raakt het kraakbeen uit balans, kan het afnemen en ontstaan er veranderingen in het onderliggende bot en de omliggende structuren. Het gewricht kan dikker en pijnlijk worden, en soms zelfs van vorm veranderen.

Belangrijk: de pijn en stijfheid komen niet alleen door de kraakbeenschade zelf, maar juist ook door laaggradige ontstekingsprocessen in het hele gewricht – waaronder in het bot, het gewrichtskapsel, en de spieren eromheen.

Hoe ontstaat artrose?

Artrose is een multifactoriële aandoening. Dat betekent dat er niet één oorzaak is, maar meerdere factoren een rol spelen:

• Overgewicht verhoogt de kans op artrose, zowel door belasting als door stofwisselingsfactoren.

• Weinig bewegen verstoort de balans in het gewricht en verzwakt de spieren eromheen.

• Overbelasting, zoals bij zwaar werk of intensieve sport, kan bijdragen.

• Letsel of eerdere gewrichtsschade.

• Genetische aanleg speelt bij sommige mensen een rol.

Artrose komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en meestal op latere leeftijd, al kunnen ook jongere mensen er last van krijgen.

Wat merkt u van artrose?

De klachten zijn voor iedereen anders, maar vaak horen we het volgende:

• Pijn bij bewegen, vooral na rust

• Stijfheid, met name in de ochtend of na zitten

• Verminderde beweeglijkheid

• Spierzwakte rond het gewricht

• Vermoeidheid of moeite met dagelijkse handelingen

Belangrijk om te weten: de ernst van de klachten zegt niet altijd iets over de mate van artrose op een röntgenfoto. En andersom: mensen met duidelijke artrose op beeld kunnen nauwelijks klachten hebben.

Bewegen met minder moeite: fysiotherapie bij artrose

Bewegen is vaak het laatste waar u zin in heeft bij pijnlijke gewrichten. Maar het is precies wat u nodig heeft. Onder begeleiding van een fysiotherapeut leert u met minder moeite meer te bewegen. De juiste oefentherapie helpt:

• Pijn te verminderen

• Gewrichten soepeler te maken

• Spieren te versterken

• Uw zelfvertrouwen te vergroten

De fysiotherapeut kijkt samen met u wat haalbaar is en wat goed voelt. U leert oefeningen die passen bij uw situatie en dagelijkse activiteiten. Daarbij krijgt u advies over beweging, rustmomenten en hoe u overbelasting voorkomt. Ook kan het zijn dat we het gewricht mobieler gaan maken middels mobilisaties. 

 

Wat kunt u zelf doen?

• Blijf bewegen – wandelen, fietsen of zwemmen zijn uitermate geschikt

• Bouw rustmomenten in, maar vermijd langdurige inactiviteit

• Voorkom overgewicht – ook via voeding heeft u invloed op ontstekingen

• Gebruik schokabsorberende schoenen

• Pas uw activiteiten aan, zonder helemaal te stoppen

• Vermijd piekbelastingen, zoals tillen, knielen en traplopen wanneer dat klachten geeft

• Vraag om hulp – fysiotherapeut of huisarts kunnen u begeleiden

Medicatie of operatie?

Pijnstilling kan tijdelijk helpen om in beweging te komen, maar is geen structurele oplossing. De juiste balans tussen pijnbestrijding en belasting is belangrijk. In ernstige gevallen kan een gewrichtsvervangende operatie (bijvoorbeeld een nieuwe knie of heup) uitkomst bieden. Ook daarbij speelt de fysiotherapeut een centrale rol in de voorbereiding en revalidatie.

 

Artrose is geen ‘slijtage’ waar u niks aan kunt doen. Met de juiste begeleiding en aanpak is er veel winst te boeken. U kunt weer leren bewegen – met vertrouwen en minder pijn.

Bewegen = behandelen.